Motër Teuta Buka
(Një reflektim mbi ngjarjen e Kavajës)
Ngjarjet e fundit ne Kavajë, e jo vetëm, kanë tronditur opinionin publik dhe institucionet tona. Analiza nga më të ndryshmet kemi dëgjuar dhe çdo prind apo edukator ka provuar në mendjen e tij të japë një gjykim apo, shtyrë nga keqardhja dhe mosbesimi për atë çka i dëgjojnë veshët, ka nxjerrë edhe konkluzione duke ia vënë fajin dikujt. Mendoj se si institucione të Kishës e për më tepër që i jemi përkushtuar edukimit të gjithanshëm e të plotë të brezit të ri, nuk mund te mos ndalemi për të reflektuar për të bërë sa të mundemi më shumë që raste të tilla të mos përsëriten kurrë më. Por më përpara akoma dëshirojmë t’i gjendemi shpirtërisht afër vajzës së mitur dhe familjes së saj në këtë moment të vështirë, dëshirojmë t’i inkurajojmë në betejën e tyre për drejtësi dhe ti bëjmë me dije se nuk janë vetëm.
Duke menduar për rastin e ndodhur, për fat të keq, duket se nuk është dhe aq i izoluar. Ditën e diel, më 10 shkurt, lexova tek Top channel-tv rezultatet e një studimi për adoleshentë, në të cilin rezulton: “1/3 e të miturve ka kryer marrëdhënie seksuale dhe se ¼ e vajzave ka pësuar dhunë verbale dhe fizike përpara, gjatë dhe pas kryerjes së marrëdhënieve”. Këto janë sinjale të tjera alarmi për shoqërinë tonë që duhet të na “dridhin” më shumë, pasi ka gjasa të ndodhë prapë.
Në këto të dhëna apo edhe tek faktet e kronikës fshihen shumë aspekte e përgjegjësi shumëfishe, si prindërore, ashtu edhe institucionale: ministria, kurrikula, mësuesit, komunitetet, dhe mbi të gjitha një dialog i vazhdueshëm i munguar mes të gjithëve për një dakordësi mbi një taban të përbashkët të vlerave dhe të metodologjive të përçimit të tyre brezit të ri. Megjithatë të gjitha këto elemente nënvizojnë përgjegjësinë e ne të rriturve, qofshim prindër, institucione, edukatorë dhe komunitete. Kur them prindër, nuk e kam fjalën për prindërit e djemve apo vajzës viktimë, por prindërve në përgjithësi që me indiferencën ose pavëmendjen e tyre, kanë krijuar një vakum vlerash që shpejt është mbushur me diçka tjetër.
Disa premisa të përgjithshme
Nuk është për t’u anashkaluar roli që ka një mendësi që gjarpëron në Shqipëri: Djali mund të bëjë gjithçka. Kjo i ka ngërthyer djemtë dhe burrat në një lojë tekash që, në rastin e marrëdhënieve të çiftit (jo domosdoshmërisht adoleshentësh), mund të shndërrohet në një agresivitet të verbër, deri edhe vrasës në rastet kur vjen nga ana e partneres një refuzim, mospranim, apo mospërmbushje e aspektativave. Nuk e di nëse në kësi rastesh mund të jetë vetëm vajza viktimë, pasi mua më duket se ky mentalitet ka viktimizuar rëndë edhe djemtë duke i lënë të ngërthyer në instinktet e veta, të paaftë për t’u përballur me jo-të e jetës.
Modele të munguara familjare dhe shoqërore
Mungesa e dëshmisë së dashurisë reciproke në familje dhe zgjidhja e problemeve pa dialog dhe me dhunë brenda saj janë po ashtu klishe, mënyra që përsëriten e përforcohen tek bijtë që i asistojnë ditë për ditë. Po ashtu, dëshmia e munguar e dialogut shoqëror, zgjidhja e konflikteve me dhunë verbale dhe kërcënime, përdorja e imazhit personal të dikujt për hakmarrje e shantazhe publike, krijon një tjetër premisë për një formim të shtrembëruar të të rinjve. Gjetja e justifikimeve për të mos marrë përgjegjësitë prindërore si: Punoj shumë, ndaj nuk kam kohë; ky është brezi i çuditshëm; ç’na prishi ky interneti; po kjo shoqëri kështu etj. Nuk bëjnë gjë tjetër, por tentojnë të largojnë problemin për sa më vonë.
Përgjegjësi konkrete
Më pëlqen t’i trajtoj problemet duke shtruar pyetje sepse në këtë mënyrë jam e përfshirë edhe vetë në përgjegjësitë që na takojnë. Po filloj me prindërit:
Sa prej prindërve janë rebeluar ndonjëherë për programet televizive të papërshtatshme që fëmijët kanë para që në vogëli? Sa prej tyre lejojnë fëmijët të kenë akses pa limit në internet në youtube dhe sa prej tyre dinë për pornografinë që qarkullon aty?
Sa prej prindërve kanë biseduar me fëmijët e tyre për këto gjera?
E sa të tjerë akoma prej tyre dinë apo informohen vërtet për pasojat që lënë në psiken e fëmijës imazhe të tilla. Si ndikojnë ata në ndërtimin e modeleve shoqërore të marrëdhënieve, sidomos kur flitet për marrëdhënie intime?
