Nga cikli: ” Mjeshtrat tanë” Ferjati qe ben dyjare. Me mjeshtrin e prodhimit të Cylave Dyjare, Ferjat Bilalaj. Iventar nuk ka mbajtur, as llogari të veçantë, vetëm di të thotë se numëri pesëqind ka kaluar. Mban mend se të parën e ka realizuar në vitin e largët ’74, kur ishte vetëm gjashtëmbëdhjetë vjeç, madje për të i vjen keq që nuk mundi ta ruaj e ta kishte si kujtim. Ndjen keqardhje gjithashtu edhe për një tjetër Dyjare që nuk e ka ruajtur, një punim që bashkëfshatari i tij gumeniciot, Xhevdet Veshi, një tjetër mjeshtër i gdhëndjes së drurit ja pati dhuruar babait të tij. Se duket që nga ay e ka inspirimin, e man mënd kur ishte i vogël e kur i jati, Kajtazi, i binte Dyjares që Xhevdeti i kish dhënë.
Kur bie fjala te të tjerë punues të drurit e më konkretisht te Cylat Dyjare në Labëri, Ferjati nuk kërkon të dalë nga vëndlindja e tij, Gumenica. Nuk i heq nga goja të dy gumeniciotet e tjerë, e krahas Xhevdetit na flet edhe për Dervish Rexhepin, një tjetër mjeshtër i punimit në dru por, siç na thotë, i ndarë shumë ri nga jeta. Do kish bërë emër të madh – na thotë jo pa dëshpërim.
Duket se në Gumenicë mjeshtëria e punimit në dru ka një trashëgimi të spikatur dhe kjo lidhet edhe me vetë lashtësinë e gjeografinë e këtij vendbanimi por edhe si një fshat me mal e vërri e i njohur edhe për kullota e mera të shumta për blektorinë. Ferjati vetë jetën e ka të lidhur vetëm me mjediset baritore, atë njeh si zanat të parë e të fundit të jetës. Dje me kopetë e kooperativës ndërsa sot me bisnesin e tij familjar në mbarështrimin e dhive tradicionale të zonës. Nga numëri i krerëve duket se ka kope të rëndë, me to është i lidhur bashkë me djemtë. Edhe zilet i ka të rënda, të gjitha zile Janine, një pjesë të dyzinës i mban në shtëpi me raste i var të gjitha në cjeptë përçorë.
Aty pas blegtorisë, në stan apo dhe në kullotë, Ferjati ka edhe “studjon” lëvizëse të punës nga ku marrin udhë mjeshtëritë e duarve të tij në formën e dyjareve, lugëve, furkave të leshit etj. Një tufë biçeqesh të lloj-llojshëm po edhe sqepar e fënyell janë pjesë e “valixhes” së tij të punës. Me to e përpunon drurin e panjës e laton e, më tej, hap pas hapi i jep formën që duhet. Hap birat, shatë janë të gjitha përpara ( sa shtatë notat e pentagramit), ajo e kthimit në pjesën shpinore, ndërsa në krye vendosen dy bilbilat. Nga instrumentat më të lashtë në Labëri, dyjaria bashkë me fyellin, mbeten nga më autentiket pasuri shpirtërore e materiale që vijnë si trashëgimi brezash. Ashtu si edhe Ferjati që mjeshtërinë po ja trashëgon djali i madh Ervini. Ervin Bilalaj ka nisur të realizojë produktet e para artistike por edhe të konsiderohet si një nga të rinjtë që luan në instrumentin popullor të Dyjares, trashëguar nga i jati si punues po edhe interpretues. Gumenicë; 28.10.2020