Me Ekuadorin, si ndër pak vende të largëta, prej më shumë se një dekade na lidh trafiku i drogës, eksportimi i kapove të trafikut dhe importimi i ‘halleve’ të mëdha që sjell ky trafik.

Shqiptarët e vendosur në zonat e Amerikës së Jugut, kanë zgjedhur zonën portuale më të njohur në Ekuador për të përqendruar gjithë aktivitetin e tyre, ndërkohë që kanë hyrë në regjistrat e këtij shteti si një prej mafieve më të rrezikshme, me të cilat qeveria ekuadoriane po përballet. Është ministri i Jashtëm, Juan Carlos Holguin, i cili ndër të tjera ka kërkuar që ndaj shtetasve nga Shqipëria të merret masë që të pajisen me vizë.

Ka folur për ekstradimin, por kjo duhet të kalojë në konsultim, ndërkohë që sipas tij, ata kanë kërkuar ndihmën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Britanisë, BE-së në përgjithësi dhe të Izraelit dhe të Spanjës në veçanti. Holguin, në një intervistë të gjatë për një media ekuadoriane, ka hyrë në thelbin e gjithë përplasjeve që e kanë kthyer Ekuadorin në një shesh betejë të përgjakshëm, që për të dalë nga ajo gjendje, ata e dinë mirë çfarë iu duhet: Së pari, qytetarët e 37 vendeve nuk duhet të hyjnë pa vizë, së dyti; të bllokohet kalimi i kokainës nga Kolumbia në Ekuador, së treti; të ndërhyhet për trafikun e armëve dhe municioneve që vijnë kryesisht nga Peruja dhe Meksika, e po ashtu për mafien shqiptare të hyjë në betejë edhe BE-ja, kryesisht Holanda dhe Belgjika, të cilat kanë të njëjtat probleme siç i ka edhe Ekuadori.

Cili është vizioni juaj për problemin në kufijtë e Ekuadorit, Kolumbisë dhe Perusë?

Në të gjitha forumet rajonale dhe botërore, Ekuadori ka dhënë një mesazh shumë të qartë. Lufta kundër organizatave kriminale të trafikut të drogës mund të zhvillohet vetëm nga një perspektivë transnacionale. Pikërisht për shkak të një solidariteti të përbashkët, sepse këto mafia veprojnë globalisht, me pajisje dhe kapacitete shumë herë më të mëdha se ato të disa shteteve. Mënyra e vetme për të adresuar këtë problem është kontrolli efektiv i këtyre organizatave, shkëmbimi i aftësive, veçanërisht inteligjencës dhe infrastrukturës. Ka një shumëfishim të aktorëve që operojnë në vende të ndryshme si në Ekuador, nga ku një pjesë e konsiderueshme e kokainës kolumbiane largohet drejt vendeve evropiane.

Cila është shprehja e këtij fenomeni të ri?

Sot ne shohim me shqetësim diçka, për të cilën Ekuadori ka paralajmëruar prej disa muajsh. Dhe është se këto struktura kriminale nuk funksionojnë më vetëm në vendet e rajonit, ato kanë bazat e tyre të veprimit në vendet evropiane. Për shembull, ajo që po shohim në Belgjikë dhe Holandë ka një korrelacion të drejtpërdrejtë me atë që vuajmë në vendet tona me pasiguri dhe nivele të larta të dhunës. Ne përballemi me probleme të përbashkëta.

A ka tashmë një përgjigje rajonale apo ndërkombëtare? A ka shenja që kjo prirje mund të kthehet?

Po, në mes të gjithçkaje, jam shumë optimist për reagimin e komunitetit ndërkombëtar, veçanërisht pas pandemisë, Bashkimi Evropian (BE) është bërë më i ndërgjegjshëm për këtë çështje. Pak javë më parë, Policia belge çaktivizoi një rrëmbim të mundshëm të ministrit të saj të Drejtësisë, kjo ndodhi për shkak të informacionit të shpërndarë nga Europol.

Mafiet që veprojnë në Shqipëri dhe prej andej edhe në vende të tjera evropiane, veprojnë edhe nëpërmjet drejtuesve të ndryshëm të bandave dhe operatorëve nga burgjet e Ekuadorit, Kolumbisë dhe Perusë. Ekziston ndërgjegjësimi në shkallë globale se kjo është një nga çështjet prioritare për marrëdhëniet ndërkombëtare në muajt e ardhshëm. Jam optimist sepse në këtë moment ka mbështetje konkrete. Sasitë e bashkëpunimit madje kanë ardhur në rritje, për shembull për programin PACTO të BEsë, i cili ka një incidencë të drejtpërdrejtë në operacionin kundër krimit të organizuar në Amerikën Latine.

Një problem specifik që shqetëson Evropën është fuqia që kanë fituar shqiptarët. A ishte e kufizuar hyrja e shtetasve të atij vendi në Ekuador, si dhe e qytetarëve të vendeve të tjera?

Kështu është. Ndërmjet viteve 2007 dhe 2017, qeveria e Ekuadorit mori një sërë masash dhe vendimesh që na çuan në gjendjen në të cilën ndodhet vendi. Le të rishikojmë disa: heqjen e kërkesës për vizë, sipas konceptit të gabuar të shtetësisë universale. Kjo u lejoi mafiozëve, ardhja e të cilëve në këtë hemisferë ishte shumë e vështirë, të kishin një derë hyrjeje dhe qëndrueshmërie në Ekuador.

Në vendin tonë u vendosën delikuentë nga Shqipëria dhe, në fakt, mafia të caktuara nga Haiti dhe Afrika. Së dyti, nën një koncept të rremë ideologjik të sovranitetit, u vendos të largohej nga ‘Baza Manta’. Së fundi, dhe mbi të gjitha, çmontimi i aparatit të inteligjencës ekuadoriane. Këta dhe faktorë të tjerë shpjegojnë, në një masë të madhe, pse ne po përjetojmë këtë valë pasigurie. Sot përgjegjësia jonë është që në këtë vend të mos funksionojë asnjë mafia.

Vizat janë lëshuar në 37 vende, përfshirë Shqipërinë, Uzbekistanin dhe Taxhikistanin, që nga shtatori i kaluar dhe Këshilli i Sigurimit të Shtetit po analizon masat që duhet të miratohen nga këndvështrimi i marrëdhënieve me jashtë dhe lëvizshmërisë njerëzore. Ka, për shembull, çështje të drejtpërdrejta të bashkëpunimit me vendet e tjera për të shkëmbyer informacione për njerëzit që janë këtu dhe që kanë precedentë penalë. Çështja e ekstradimit në konsultimin popullor është shumë e rëndësishme, pasi lidhet me funksionimin e krimeve transnacionale.

Në Ekuador ka armë dhe municion të kapur nga bandat kriminale brenda dhe jashtë burgjeve, ato vijnë nga kompani në Shtetet e Bashkuara dhe vende si Brazili dhe Peruja. Meksika ka nisur një proces gjyqësor kundër 11 prodhuesve amerikanë të armëve, duke pretenduar se ata janë shkaku i mijëra vrasjeve. Ekuadori çfarë pozicioni ka marrë?

Vlen të përmenden disa veprime që ne kemi ndërmarrë si pjesë e politikës sonë të jashtme të Ekuadorit për të mbështetur Meksikën në gjyqin që po zhvillohet në Shtetet e Bashkuara kundër kompanive private që janë furnizues me armë për grupe të caktuara kriminale. Ka armë, plumba që mbajnë emrin e karteleve meksikane dhe janë ato që janë në veprim nga pothuajse të gjitha këto kartele në rajon.

A ka bashkëpunim specifik me Meksikën në luftën kundër drogës dhe luftën kundër karteleve?

Po, por nuk mund të jap detaje për arsye sigurie dhe sepse nuk jam zëdhënës në atë front. Mund të përmend se jemi duke bashkëpunuar për inteligjencën dhe për çështjen e dënimit. Armët, municionet dhe eksplozivët hyjnë përmes Perusë, ndërsa kokaina hyn në Ekuador nga Kolumbia.

Si janë marrëdhëniet me këto dy vende?

Lufta kundër krimit dhe trafikut të drogës është e përbashkët. Përtej ndryshimeve politike që kanë pësuar të dyja vendet, ka një rastësi që objektivi duhet të jetë dëbimi i këtyre strukturave kriminale. Me këtë sfond ka bashkëpunim efektiv. Në lidhje me atë që po ndodh me Kolumbinë dhe Perunë, nga këndvështrimi i strategjive të mbrojtjes të aplikuara nga secili vend, mund të kemi qëndrime dhe metodologji të ndryshme. Çështja kryesore është të mbështesim një linjë të vetme në punën që bëjmë nga marrëdhëniet me jashtë dhe mbrojtja.

Ekuadori ka një situatë komplekse, për shkak të vendndodhjes së tij gjeografike, në rrugët që përdorin trafikantët e drogës, trafikantët e armëve dhe njerëzve. Përveç kësaj, dollari e bën atë një vend tërheqës për operacionet e strukturave kriminale. Si ministri i Mbrojtjes, Luis Lara, ashtu edhe sekretari i Sigurisë, Diego Ordóñez, kanë një vizion të qartë se cili duhet të jetë pozicioni i Ekuadorit në këtë trekëndësh. Qeveria kërkon mbështetje nga Shtetet e Bashkuara, por në Peru armët dhe municionet mund të shiten lirshëm, ka një arsenal që është vjedhur nga Forcat e Armatosura Peruane, i cili u shitet bandave në Ekuador. Në Kolumbi, Presidenti Gustavo Petro pezulloi tymosjen e të korrave të paligjshme të kokainës.

Ekuadori po merr mesazhe shumë pozitive nga punonjësit më të rëndësishëm të ndihmës në botë. Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, si makro-bashkëpunëtorë, kanë rritur nivelin e tyre të ndihmës dhe kanë forcuar punën e përbashkët në nivel operacional. Nëse do të mund të zbërthehesha, do të thosha se me Shtetet e Bashkuara po punojmë për diçka më të thellë që është një lloj doktrine e përbashkët, është një strategji për sigurinë dhe paqen.

Është një proces i gjatë, i cili ka pasur veprime konkrete me Shtëpinë e Bardhë, me Sekretarin e Shtetit, me Sekretarin e Mbrojtjes dhe me Senatin. Jemi në një rrugë shumë të mirë. Me Bashkimin Europian kemi një udhërrëfyes të qartë për punën parandaluese dhe kontrolluese për sa u përket porteve dhe qendrave të vuajtjes së dënimit, për forcimin e forcave tona publike dhe për shkëmbimin e informacionit. Me Izraelin ne po punojmë në dhënien e kapaciteteve, veçanërisht të lidhura me inteligjencën. Janë procese të gjata.

Për sa i përket sigurisë, gjërat nuk ndodhin brenda natës. Theksoj bashkëpunimin me Mbretërinë e Bashkuar në inteligjencë dhe me Spanjën në sigurinë kibernetike dhe mbrojtjen kibernetike. Një çështje tjetër serioze është minierat ilegale, pasi menaxhohet nga të njëjtat struktura, si dhe trafikimi i paligjshëm i njerëzve, që është një nga industritë më të mëdha kriminale në botë pas trafikut të drogës. E gjithë kjo gjeneron probleme sociale shumë më serioze si trafikimi dhe abuzimi seksual, veçanërisht ndaj grave.

A do të promovojë Ekuadori një politikë rajonale për t’u përballur me këto kërcënime kriminale, nëpërmjet organizatave rajonale si Komuniteti i Kombeve të Andeve?

Kjo mundësi diskutohet në nivel rajonal, në të gjithë mekanizmat integrues. Kërcënimet ndaj sigurisë për shkak të operacionit të krimit të organizuar ishin pjesë e fjalimit të disa presidentëve në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, nuk është e nevojshme të mendohet ky problem sikur të ishte një qeveri e vetme. Është një problem shtetëror, i cili kërkon një mesazh solid në lidhje me luftën kundër krimit transnacional.

“Primicias.ec”-Përktheu Panorama