Një shkencëtare kineze, e cila ishte në qendër të pretendimeve se koronavirusi ka rrjedhur nga laboratori i saj në qytetin kinez Wuhan i ka thënë BBC se është e hapur për “çdo lloj vizite”, për ta hedhur poshtë këtë tezë. Deklarata e befasishme nga profesoresha Shi Zhengli vjen ndërsa ekipi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë përgatitet të shkojë në Wuhan muajin tjetër për të filluar hetimin e tij mbi origjinën e Covid-19.
Distrikti i largët Tongguan, në provincën jug-perëndimore të Kinës, Yunnan, është i vështirë për t’u arritur edhe në kohën më të mirë, por kur një ekip i BBC u përpoq ta vizitonte kohët e fundit, ishte e pamundur. “Zyrtarë policorë me rroba të thjeshta dhe zyrtarë të tjerë me makina të pashënuara na ndoqën për kilometra të tëra përgjatë rrugëve të ngushta dhe me gunga, duke ndaluar kur ndalonim, duke u kthyer me ne kur u detyruam të ktheheshim.
Gjetëm pengesa në rrugën tonë, përfshirë një kamion të “prishur”, për të cilin vendasit konfirmuan se ishte vendosur përtej rrugës disa minuta para se të mbërrinim. Dhe hasëm në pika kontrolli në të cilat burra të paidentifikuar na thanë se puna e tyre ishte të na mbanin larg.
Në pamje të parë, e gjithë kjo mund të duket si një përpjekje e tepruar duke pasur parasysh destinacionin tonë të synuar, një minierë bakri të braktisur, në të cilën, në vitin 2012, gjashtë punëtorë u vunë poshtë nga një sëmundje misterioze që përfundimisht mori jetën e treve prej tyre. Por tragjedisë së tyre, e cila ndryshe thuajse me siguri do të ishte harruar kryesisht, i është dhënë kuptim i ri nga pandemia e Covid-19. Këto tre vdekje tani janë në qendër të një polemike të madhe shkencore në lidhje me origjinën e virusit dhe çështjen nëse ai vinte nga natyra, apo nga një laborator.
Dhe përpjekjet e autoriteteve kineze për të na ndaluar të arrijmë në këtë vend janë një shenjë se sa shumë po punojnë për të kontrolluar situatën. Për më shumë se një dekadë, kodrat kodrina, të mbuluara nga xhungla në Yunnan – dhe sistemet e shpellave brenda – kanë qenë në qendër të një studimi gjigant në terren shkencor. Ai është udhëhequr nga profesoresha Shi Zhengli nga Instituti i Virologjisë Wuhan (WIV)’, shkruan BBC. Profesoresha Shi fitoi vlerësim ndërkombëtar për zbulimin e saj se sëmundja e njohur si Sars, e cila vrau më shumë se 700 njerëz në 2003, ishte shkaktuar nga një virus që ndoshta vinte nga një specie lakuriqësh në një shpellë në Yunnan.
Që nga ajo kohë, profesoresha Shi – shpesh e referuar si “Gruaja Batman e Kinës” – ka qenë në pararojë të një projekti në përpjekje për të parashikuar dhe parandaluar shpërthime të tjera të tilla. Duke bllokuar lakuriqët e natës, duke marrë mostra nga fekalet e tyre dhe më pas duke i bartur ato mostra përsëri në laboratorin në Wuhan, 1.600 km larg, ekipi që qëndron pas projektit ka identifikuar qindra koronavirusë të rinj të lakuriqëve të natës.
Por fakti që Wuhan tani është vatra e objektit kryesor të kërkimit në botë për koronavirusin, si dhe qyteti i parë që u shkatërrua nga një shpërthim pandemik i një të ri vdekjeprurës, ka nxitur dyshimin se të dy gjërat janë të lidhura. Qeveria kineze, Laboratori në Wuhan dhe profesoresha Shi kanë hedhur poshtë të gjithë me zemërim pretendimet për rrjedhjen e një virusi nga laboratori në Wuhan.
Por me shkencëtarët e caktuar nga OBSH të planifikuar të vizitojnë Wuhan në janar për një hetim mbi origjinën e pandemisë, profesoresha Shi – e cila ka dhënë disa intervista që nga fillimi i pandemisë – iu përgjigj një numri pyetjeve të BBC me e-mail.
“Unë kam komunikuar me ekspertët e OBSH dy herë,” shkroi ajo, kur u pyet nëse një hetim mund të ndihmojë për të përjashtuar një rrjedhje laboratori dhe t’i japë fund spekulimeve. “Unë personalisht dhe qartë kam shprehur se do t’i mirëpres ata të vizitojnë Institutin e Virologjisë në Wuhan”, tha ajo.
Në një pyetje vijuese nëse kjo do të përfshinte një hetim zyrtar me qasje në të dhënat eksperimentale të Institutit të Virologjisë dhe të dhënat laboratorike, profesoresha Shi tha: “Unë personalisht do të mirëprisja çdo formë të vizitës bazuar në dialog të hapur, transparent, të besueshëm dhe të arsyeshëm. Por plani specifik nuk është vendosur nga unë.
BBC më pas mori një telefonatë nga zyra e shtypit e Institutit të Virologjisës së Wuhan, duke thënë se profesoresha Shi kishte folur në një cilësi personale dhe përgjigjet e saj nuk ishin miratuar nga Instituti. BBC e mohoi kërkesën për t’i dërguar zyrës së shtypit një kopje të këtij artikulli paraprakisht.
