Historiani Nga Greqia E ”Habit” Gjithe Boten / I Denuam Çamet Dhe Sollem Greket Nga Anadolli..
“So.llëm grekët nga Anadolli dhe dënuam çamët”. Kështu u shpreh për “CNN”-in grek më 12 qershor, Konstandinos Tsitselikis, eksperti i pakicave etnike dhe pro.fesor i historisë ballkanike, sllavëve dhe
të lindjes në Universitetin e Maqedonisë në Selanik.
“Gjërat janë tesionuar tej mase pas viteve 1925-1926, kur qeveria e atëhershme e udhëhequr nga Venizelos sekuestroi pronat e çamëve pa i kom.pensuar. Kështu, shpërtheu vala e dhnes midis grekëve (të ardhur nga Anadolli) dhe çamëve. Pika kulmore arrin, kur një pjesë e ça.mëve bashkëpunuan me italianët dhe gjermanët.
Është artificiale ideja se të gji.thë çamët ishin bashkëpunëtorë të gjermanëve, pasi pati një pjesë u rreshtuan në Iuftën an.tifashiste me ELAS mbi 500 çamë.
Në vitet 1943-1944 forcat e EDES të udhë.hequr nga Napoleon Zerva dëduan me forcë për në Shqipëri rreth 20.000-25.000 çamë. Nga ky u eIemi.nuan rreth 3.000 njerëz, pjesa tjetër arriti të shpëtojë duke ikur në Shqipëri. Kjo është padyshim përvoja më dramatike për çamët dhe pasardhësit e tyre, sepse ata humbën pronat e tyre dhe nënshtetësinë greke. EDES e udhë.hequr nga Zerva nuk ishte ushtri shtetërore greke, por ata kryen kr.me Iufte.
Greqia nuk duhet ta fshehë këtë temë nën rrogoz. Pala gr.eke duhet të ulet dhe të diskutojë politikisht këtë temë për t’u mby.llur. Ajo po e vendos këtë temë nën rro.goz, kur ajo duhet ta hapë për të diskutuar se çfarë ka ndodhur atë periudhë. Për fat të keq ka.në ndodhur ato që ndodhën.
Dakord, por që atë.herë kanë kaluar tre breza. Kjo është më tepër një çështje e të drejtës morale për të njohur atë që ka ndo.dhur më parë.”, tha Tsitselikis Grekët: “Me sloganin ‘Nga Epiri Shqiptar në Prevezë’, çamët bashkë.punuan me Gjermaninë dhe Italinë fashiste në vitin 1942, duke krijuar njësi kundër po.pullsisë greke”.
Kështu e nis një shkrim të saj gazeta “Protothema” pas ri.kthimit të “çështjes çame” në vëmendjen e diplomacisë shqiptare, gjatë vizitës së fundit të ministrit të Jash.tëm grek, Nikos Kocias në Tiranë.
“Çamët ishin një grup etnik shqiptarësh myslimanë, që në fillim të she.kullit XX u vendosën në rajonin e Thesprotisë dhe specifikisht në Igumenicë, Margariti, Paramithi dhe Filiates.
Propaganda shqiptare e quan këtë rajon, Çamëri. Emri Çam, vjen nga Thiamis, siç njihej në an.tikitet lumi Kalamas. Çamët e sotëm janë pasardhës të të krishterëve të isl.amizuar në Epir nga Perandoria Osmane në shekullin XVII. Edhe pse me firmosjen e Traktatit të Lozanës (1923) me Turqinë, ku çamët myslimanë u konsideruan bashkëpunëtorë me okupatorin, ata nuk u lar.guan nga qeveria diktatoriale e Theodoros Pangalosit dhe mbetën në Thesproti.
Por siç rezultoi më vonë, çamët myslimanë u për.dorën nga regjimi fashlst për qëllime propag.ndistike, ndonjëherë edhe në udhëheqjen e suI.meve në kufirin greko-shqiptar, në mënyrë që të justifikonin agr.sionin ndaj vendit tonë në tetor 1940. Në fakt, 3 nga 14 bataIionet shqiptare që morën pjesë në operacion së bashku me italianët, për.bëheshin nga çamë”, shkruan autori i shkrimit, Panajotis Savidhis.
“Gjatë pushtimit gjerman, çamët bashkë.punuan me forcat pushtuese kundër autoriteteve greke. Në vitin 1942, slogani “Nga Epiri Shqiptar në Pre.vezë” i lëvizjes KSILIA (Sistemi administrativo-politik shqiptar), me 14 batalione, objektivin krye.sor kishin të largonin popullsinë greke në rajonin e Thesprotisë. Kreu i KSILIA-s, ishte Nuri Dino Bej, dhëndri i krye.ministrit shqiptar, Shefqet Verlaci.
‘Dedikimi im dhe në më shumë se 40 vite shërbime për Italinë ishte t’iu informoj juve për atë që po ndodh së fundmi në Çamëri, Greqi dhe jugun e Shqipërisë’, shkru.an Dino në një letër dërguar Benito Musolinit në shkurt 1943 dhe që gjendet sot në arkivën italiane dhe është një dëshmi e parefuzueshme e rolit të çamëve kundër popullsisë greke”, vijon më tej shkri.mi i Protothemës.
Profe sori i Universitetit Pedagogjik, Athanasios Ioanina Gotovos, i cili është një studiues i arkivave gjermane, nxjerr dokumente në dritë, të cilat dësh.mojnë se ekzekutimet e civilëve grekë në Paramithi, janë bërë sipas një liste të hartuar emrash nga udhë.heqja çame në rajon. Në gusht 1944, njësitë çame vuajtën shumë nga grupet e rezistencës kombë.tare të Napoleon Zervës (EDES). Qindra çamë, të vetëdijshëm për pasojat e maskrës së tyre ndaj popullsisë greke, u larguan drejt Shqipërisë, duke marrë me vete edhe familjet e tyre. 18 mijë ça.më llogaritet të jenë larguar në fund të vitit 1944. Në vendimet e mëvonshme të gjykatave greke, për t’u hequr atyre nën.shtetësinë, u vendos gjithashtu edhe shpronësimi i tyre, duke ua kaluar tokën banorëve vendës.
Në vitin 1945, Gjykata Speciale e Janinës dënoi në mungesë me vekje 1.930 çamë kolaboracionistë dhe për.gjegjës për kr.me Iufte. “Këto 25 vitet e fundit, ‘çështja çame’ është shndërruar në një para.metër e irredentizmit shqiptar’, i cili i ka intensifikuar përpjekjet për ta sjellë në qendër të vëmendjes prej vitit 2000, pas krijimit të shtetit të Kosovës.
Për arsye shkëputjeje të vë.mendjes nga e drejta e grekëve të ‘Epirit të Veriut’, por edhe për qëllime elektorale, dy partitë më të mëdha në pushtet në Shqipëri, e ngrenë shpesh pyetjen se kur do iu rikthehen pronat çamëve, ma.dje përmendin edhe rikthimin e pasardhësve të tyre në Greqi.
Por pozicioni i palëkundur i Athinës zyrtare, ndaj kërkesave shqiptare, ka qenë i prerë dhe se nuk mund të ketë dialog me krim.neIët e Iuftës që janë dënuar nga gjykatat”, e mbyll shkrimin e saj e përditshmja greke. theinfoupdate.com
